Pesten

Pesten, agressie, geweld en wapens horen niet thuis op een school. Toch liegen de cijfers er niet om. Zo neemt acht procent van de leerlingen een wapen mee naar school, wordt op veertig procent van de scholen ernstig gepest – zelfs met fysiek geweld – en heeft 53 procent van de leraren tijdens het werk te maken met agressie en geweld. Alarmerend dus.

Naar schatting gaan meer dan 350.000 kinderen in Nederland dagelijks gebukt onder – ernstige – pesterijen. Op scholen, op straat, in de speeltuin, verenigingen. Eigenlijk overal waar kinderen elkaar ontmoeten bestaat de kans dat er gepest wordt. Afwijkend gedrag of uiterlijk alleen is zelden de aanleiding tot het pesten. Meestal worden de kwetsbare kinderen – die zich niet effectief verdedigen en hulpeloos reageren – het slachtoffer van pesterijen. Ongeacht hun uiterlijk of kleding. Ze zijn ‘sociaal onhandig’ en reageren uit faalangst of verlegenheid verkeerd. Het slachtoffer reageert middels afsluiting en terugtrekking.

Pestgedrag komt vaak voort uit eigen onzekerheid. Een pestkop wil vaak eigen onmacht en zwakheid verbloemen. Door te pesten proberen ze een hogere plaats in de groep te krijgen. Of ze pesten om te voorkomen dat ze zelf gepest worden.

Wat is nu belangrijk om pesten te voorkomen en op te lossen:

Het is belangrijk dat pesten door alle betrokkenen als een ernstig probleem wordt beschouwd. Dus door leerkrachten, ouders en kinderen (zowel gepeste kinderen als de pesters zelf).

De school heeft een preventieve taak in het voorkomen van pesten. Dit kan onder meer door het behandelen/bespreekbaar maken van het onderwerp met de leerlingen en duidelijke regels vast te stellen.

Als pesten dan toch nog voorkomt, moeten leerkrachten dat tijdig signaleren.

Maar ook duidelijke stelling nemen.

Steekt het pesten toch weer de kop op, moet de school beschikken over een directe aanpak.

Indien de school of leraar weigert het probleem aan te pakken of gebeurt dit op een onjuiste manier en/of zonder resultaat, is het mogelijk een vertrouwenspersoon in te schakelen. Deze dient de klacht in bij de klachtencommissie waarop het probleem wordt onderzocht en een deskundige wordt geraadpleegd. Het bevoegd gezag zal vervolgens adviseren.

Ook op internet komt pesten steeds meer voor! Ter ondersteuning van de campagne Stop Digitaal Pesten heeft SIRE een speciale website opgezet: www.stopdigitaalpesten.nl. Daar vindt u concrete adviezen voor ouders, leerkrachten en jongeren wanneer zij geconfronteerd worden met digitaal pesten.

Wanneer ondanks de maatregelen op school, thuis en de individuele gesprekken met pest- en zondebokken het pesten toch doorgaat, is het tijd om hulp of advies van buitenaf te vragen.
Zoek dan contact met de jeugdarts, de jeugdverpleegkundige en de RIAGG.

Specifieke tips voor ouders:

Zorg ervoor dat de kinderen thuis vrijuit kunnen praten over wat ze op school hebben meegemaakt. Ook nare dingen dus.

Als uw kinderen vertellen over andere kinderen die worden gepest, neem dan contact met school en/of ouders op.

Let op gedragsveranderingen: stil, teruggetrokken, ontwijkend gedrag als wordt gevraagd naar school.

Kijk hoe het beleid van school is. Leerkrachten zouden regelmatig in de klas gesprekken over pesten moeten voeren, regels opstellen en leerlingen individueel benaderen – zowel de slachtoffers als de pesters.

De jeugdafdeling van de RIAGG kan ouders adviseren: zij biedt groepswerk met ouders en diverse therapieën.

Leerkrachten kunnen de zogenaamde PestTest aanvragen via internet (www.voo.nl) of schriftelijk bij de vier organisaties voor ouders in het onderwijs.

En hoe zit het met geweld op school?
Naar aanleiding van de alarmerende berichtgeving en onderzoeksresultaten over wapenbezit, agressie, geweld en pestgedrag op school, startte in 2004 de campagne ‘Stop Geweld Op School’. Gepresenteerd door de Landelijke Stichting Tegen Zinloos Geweld en Stichting M. (Meld Misdaad Anoniem). Het doel van de campagne is jongeren – middels lesmateriaal – te stimuleren om hun eigen verantwoordelijk te nemen en mee te denken over oplossingen. Jongeren wordt de mogelijkheid geboden om wapenbezit anoniem – dus veilig – te melden. Een officiële aangifte bij de politie of melding op school zou natuurlijk het beste zijn maar zeker op scholen geldt: jij kent de dader maar de dader kent jou ook. Het telefoonnummer is: 0800 7000.
In 2005 startte de campagne ‘Wapen Jezelf Met Woorden’ – opgezet door de landelijke stichting tegen zinloos geweld en Novib. Het doel is met name bewustwording. Novib en de Landelijke StichtingTegenZinloosGeweld. Zij komen langs op middelbare scholen om een gastles te geven en hopen daarmee de leerlingen op assertiviteit en creativiteit aan te spreken. Want daarmee kan de taboe worden doorbroken en de discussie starten.

Ook jongeren kunnen een bijdrage leveren aan een veilige leefomgeving. Dus ook op school. Het is belangrijk dat leraren ook dit onderwerp – geweld op school – bespreekbaar maken. En daarnaast bijvoorbeeld een gastles van Novib en de Landelijke Stichting Tegen Zinloos geweld organiseren. Laat kinderen opgroeien met het besef dat agressie, pesten en zinloos geweld niet normaal zijn en dat ook nooit mogen worden.
School hoort gewoonweg een veilige omgeving te zijn. Voor iedereen.

Tips voor jongeren:

Het is altijd goed om te praten met een decaan, vertrouwenspersoon of je vrienden.

Het beste kun je aangifte doen bij de politie.

Bij Meld Misdaad Anoniem kun je zaken als wapenbezit e.d. veilig melden. Je melding moet wel aan bepaalde voorwaarden voldoen. Is de melding bijvoorbeeld niet duidelijk genoeg, dan kan men er weinig mee.